Osnove funkcionisanja DNS-a (1)
U ovom serijalu tekstova želimo da vam pojasnimo osnove funkcionisanja Sistem internet domena (Domain Name System, DNS). Pred vama je prvi od četiri članka…
DNS sistem
DNS je hijerarhijski distributivni sistem u kojem se nalaze informacije o IP adresama i imenima računara, a mogu se nalaziti i različite druge informacije.
Ime računara (engl. Hostname) je jedinstveno simboličko ime unutar pojedine mreže kojim se koriste neki protokoli (npr. SMTP, NNTP) da bi indentifikovali računar. Imena računara mogu biti samo jedna reč, ako se radi o lokalnoj mreži ili nekoliko reči odvojenih tačkama.
Klijentima DNS informacije pružaju DNS serveri, koristeći DNS protokol za komunikaciju kako sa klijentima tako i međusobno.
Svrha DNS sistema je pojednostavljivanje komunikacije među računarima u smislu olakšanog pamćenja imena kao i mogućnosti tematskih i drugih grupisanja računara koji nisu blizu u smislu dodeljnih IP adresa. Jasno je, u svakodnevnom radu, daleko je lakše koristiti i pamtiti imena umesto odgovarajućih IP adresa.
DNS sistem je, naravno, mnogo širi, te obuhvata tri osnovne funkcije s različitim segmentima koje ćemo definisati u nastavku:
- DNS imenski prostor, problematiku imenovanja i pravila, karakteristike su: hijerarhijska struktura, imenička struktura i pravila imenovanja te specifikacije domena.
- Registracija domena i druge administrativne probleme: hijerarhijsku strukturu nadležnih tela, hijerarhiju vršnih nadležnih tela (TLD- top level domain), procedure registracije sekundarnih domena, administraciju DNS zona i administraciju hijerarhije.
- Servere i proces razrešavanja: DNS zapisi i zone, tipovi DNS servera sa različitim ulogama, procesi razrešavanja, DNS poruke, formati i zapisi.
Međunarodne institucije vezane uz registraciju domena i domenski registri
Slično kao i za IP adrese, postoje domenski registri. To su baze podataka o domenima i odgovarajućim IP adresama, po jedan za svaki TLD. Oni kao uslugu daju domenska imena za sopstveni TLD te omogućavaju ostatku sveta pregled informacija o registracijama pojedinih domena.
Domenski registri se inače nazivaju NIC (Network Information Center) te su načešće neprofitne ili državne organizacije. Informacije o registracijama su dostupne kroz Whois sistem. Za Evropu je nadležan whois.ripe.net server. Same registracije se najčešće događaju po principu ko prvi registruje dobija domen, iako se mogu formirati i složene politike zbog zaštićenih imena itd.
Svaki registar upravlja DNS serverima za specifični TLD a to je srpski glavni .rs domen dns.nic.rs kojim upravlja RS-DNS služba za RNIDS (nacionalni registar Srbije). Dakle, za ccTLD-ove (engl. County-code TLD) su obično zadužene vlade pojedinih država, dok je za gTLD (engl. Generic TLD) nadležan isključivo ICANN (engl. Internet Corporation for Assigned Names and Numbers). ICANN reguliše upravljanje 13 glavnih DNS servera (engl. Root servers).
Domensko ime
Domensko ime je simboličko ime računara na internetu koje ga uglavnom jedinstveno označuje. DNS sistem vrši preslikavanje domenskog imena u jednu ili više IP adresa te obrnuto, preslikavanje jedne ili više IP adresa u jedno domensko ime. Na većini modernih operacijskih sistema se DNS sistem koristi implicitno, pa je moguće nekom računaru na internetu pristupiti kako kroz odgovarajuću IP adresu, tako i kroz domensko ime, ako ono postoji.
Domensko ime se često naziva i labela (engl. Label). Više takvih labela se međusobno odvaja tačkama, a tek zajedno one čine domensko ime, koje se u takvoj potpunoj formi (navedene su sve labele) zove i FQDN (Fully Qualified Domain Name). Takvo ime je maksimalne dužine od 255 znakova, a različito od običnog domenskog imena (koje može biti i kratkog oblika, sadržavajući svega deo labele) po tome što predstavlja apsolutnu stazu unutar DNS hijerarhije.